Kurum Kültürü Stratejileri ve Risk Yönetimi

 

Dünyada siyasal, ekonomik, sosyal, teknolojik vb. alanlarda meydana gelen hızlı değişimler firmalarında kendilerini sürekli yenilemeleri zorunluluğunu ortaya çıkarmıştır. İşletmeleri değişime zorlayan faktörlerin başında küreselleşen dünyada yaşanan acımasız rekabet ortamı gelmektedir.

Firmaların stratejik düşünmeleri ve stratejilerini ortaya koymaları gerekmektedir. Bir firmanın içinde bulunduğu iç ve dış çevre şartlarına uygun stratejiler geliştirmesi o firmanın sahip olduğu personel profili, değerleri, inançları, firmanın kültüründen etkilenebileceği gibi, geliştirilen stratejilerde firmanın kültürü doğrultusunda şekillenebilecektir.

Klasik tarifiyle kurum kültürü; belirli bir organizasyon şeması içinde, iş bölümleri çerçevesinde tanımları ile belirlenmiş görevleri ifa ederek ortak bir amaca ulaşmak için birlikte hareket eden kurum veya şirket çalışanlarının tümüdür. Çalışanların aidiyet duygusu için en önemli motivasyon kaynağıdır.

Çalışanı olmaktan mutluluk duyduğumuz kurumumuzun kısa ve uzun vadeli hedeflerine ulaşabilmesi için mutlaka risk faktörlerini dikkate alması ve risk yönetimi ile ilgili süreçleri saptamasında büyük yarar olacaktır.

Kurumsal risklerimizin temel kaynağı, kurumlarımızın rakiplerine göre daha zayıf olduğu noktalardır. Potansiyel risklerimizin sistematik olarak saptanması ve önümüze çıkacak fırsatların da değerlendirerek, olası zararların etkilerini azaltacak yönde, verilere dayalı kararların ortaya konması ISO 31000 Risk Yönetimi’nin standartlarıdır.

Kurumsal risklerimizi belirlemek için; SWOT analizi yapmamız (Yani Güçlü ve Zayıf yönlerimizi, önümüzdeki fırsatlar ve tehdit unsurlarını dikkate alarak ortaya koymamız) gerekiyor. (SWOT: Strenghts + Weakness + Opportunities + Threats)

SWOT analizi ile ilgili çalışma yaparken kendimize sormamız gereken sorular ise;

Güçlü Yönlerimizin Saptanmasında...

  • Kurumunuzda sizi heyecanlandıran şeyler?
  • Yöneticiler ve çalışanlar arası motivasyon?
  • Rakiplerden üstün ve güçlü noktalarımız nelerdir?
  • Pazar payı ve pazarda neleri daha iyi yapıyoruz?
  • Başkaları, güçlü yanlarımız olarak neleri görmekteler?
  • Hangi işlerde daha güçlüyüz? (Marka, Patent, Ürün, Hizmet ve Kalite Yönetimi)

 

Zayıf Yönlerimizin Saptanmasında...

  • Neleri yanlış yapıyor ve ne gibi riskler taşıyoruz?
  • Neleri değiştirmeye ve iyileştirmeye ihtiyacımız var?
  • Başkaları hangi konularda bizden daha iyiler? (Rekabet Şartları)
  • Başkalarının gözüyle ne gibi zayıflıklarımız var? (Kalite Belgeleri ve Sertifikalar)

Fırsatların Saptanmasında...

  • Pazarda ne gibi ilginç gelişmeler yaşanıyor?
  • Ar-Ge ve önümüzde duran fırsatlar neler?
  • Teknoloji ve pazarda oluşan değişimler?
  • Hükümet ve ekonomi politikalarındaki değişiklikler?
  • Sosyal ve kültürel yapıdaki değişimler?

Tehditlerin Saptanmasında...

  • Önümüzde ne gibi engeller var?
  • Rakiplerimiz ne durumdalar?
  • İş, ürün veya hizmet standartlarında yeni bir değişim söz konusu mu?
  • Değişen teknoloji herhangi bir şekilde bizi tehdit ediyor mu?
  • Hükümet, ekonomi politikaları ve yeni kanun değişiklikleri
  • İnternet ve sosyal medya da uyum sorunları yaşanıyor mu?
  • Bütçe ve finansal sorunlarımız var mı? Yoksa hangi durumlarda çıkabilir?

şeklinde, daha önce yaşanan örnekler de dikkate alınarak, tüm konulara göre sıralanabilir.

Peki, tüm bu yönleriyle belirlediğimiz riskleri yönetmek için ne gibi adımlar uygulamalıyız şimdi bunlara kısaca bir göz atalım. Risk yönetimi, kişi ve kurumların ne kadar risk taşıdığının belirlenmesi (ölçümü) ve bu ölçütün kabul edilebilir bir risk seviyesine çekilmesidir.

Risk yönetiminin amacı, işletmenin iş sürekliliğini sekteye uğratmayacak gerekli düzenlemeleri sağlamak ve organizasyondaki mal ve kişilerin korunması ile işletmenin kazanma gücünü korumaktır. Böylece risk yönetimi, organizasyonda oluşabilecek beklenmeyen kayıpların en düşük maliyetle kontrol altına alınması için gerekli kaynakların ve faaliyetlerinin planlanması, organizasyonu, yönetilmesi ve kontrol edilmesi olarak tanımlanabilir.

Risk yönetimini başarı ile uygulamak ve meydana gelebilecek kötü sonuçları önlemek için çeşitli teknikler kullanılabilir. Bunları aşağıdaki gibi değerlendirmek mümkündür.

  • Riskten kaçınmak: Bu metot riski arttıran faaliyetlerle uğraşmayarak ya da riskli işlemleri terk ederek başarılabilir. Örneğin bir kişi veya kuruluş kendi sermayesini tehlikeye atmadan mülkiyetle ilgili bir sorun yaşamak istemiyorsa mülk almak yerine mülk kiralama yolunu tercih edebilir.
  • Riski kontrol altında tutmak: Kullanılan en yaygın metottur. Riskin algılanmadığı durumlarda kişiler veya organizasyonlar bilinçsiz riskler üstlenebilir. Risklerin algılandığı durumlarda ise meydana gelebilecek durumlar hesaplanıp veya tahmin edilerek kontrol altında tutulabilir.
  • Riski transfer etmek: Bu tür bir uygulama riski meydana getiren varlık veya aktivitenin transferi şeklinde ortaya çıkar. Bir işletmenin binasını satması veya bir müteahhidin taşeron kullanması bu tarz bir uygulamaya örnek olarak verilebilir.
  • Riski azaltmak: Meydana gelebilecek istenmeyen durumlar için kişiler ya da organizasyonlar çeşitli önlemler alabilirler. Örneğin; meydana gelebilecek olası bir kaza veya yangın olayı için yangın söndürme tertibatı kurmak ve yangın sonrası meydana gelebilecek zararları azaltmak için sigorta yolu seçilebilir.
  • Artık risk kabulü: Artık risk, yönetimin olumsuz bir olayın etkilerini ve gerçekleşme ihtimalini azaltmak amacıyla riski gidermeye yönelik aldığı tedbirler veya halihazırda uyguladığı mevcut iç kontrollere rağmen kalan risktir. Riski değerlendirip, riski gidermek için gerekli faaliyetleri gerçekleştirdikten sonra riski kabul edilebilir seviyeye çekebilmek için kalan riski kabul etmektir.

Sonuç olarak, işletmeler strateji belirlemede kullandığı SWOT analizi ve risk yönetim yaklaşımıyla gelecekte meydana gelebilecek tehlikeli ve riskli durumları önleyebilirler.

 

Kaynakça: Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 23, Sayı: 3, 2009

 

Oğuz TAŞBOLAT

KalDer Üyesi

BİTES Savunma Havacılık ve Uzay Teknolojileri A.Ş.

Kalite ve Güvence Uzmanı